Zwemmen met diabetes
Diabetes en sport vormen een krachtige combinatie. Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen bij het verbeteren van de bloedsuikerregulatie, maar draagt ook bij aan een betere conditie, stressreductie en algemeen welzijn. Zwemmen is daarbij een van de meest effectieve en veilige sporten voor mensen met diabetes, dankzij de lage impact op gewrichten en de positieve invloed op het cardiovasculaire systeem.
Maar hoe pak je zwemmen aan als je diabetes hebt? Waar moet je rekening mee houden? In deze blogpost ontdek je alles over zwemmen en diabetes, inclusief praktische tips, de invloed van bloedsuiker op sportprestaties en hoe je veilig en effectief kunt trainen.
Samen sterk: beweeg mee tegen diabetes Wist je dat meer dan 1 op de 10 Vlamingen leeft met diabetes? Bewegen is een krachtige sleutel tot een gezonder leven, en daar zet Diabetes Liga sterk op in. Maar het speelt ook een cruciale rol in het aanpakken van diabetes, waarbij Diabetes Liga jou ondersteunt om in actie te komen. Met sportieve uitdagingen en praktische tips maken we bewegen haalbaar én leuk! SwimDay 2025
Wat is diabetes en waarom is sport belangrijk?
Diabetes is een chronische aandoening waarbij het lichaam moeite heeft met het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Dit komt doordat het lichaam onvoldoende insuline produceert (type 1) of de lichaamscellen minder gevoelig worden voor insuline (type 2).
Diabetes belemmert de efficiënte opname van suikers (energie) door de cellen vanwege een probleem met insuline, het hormoon dat suiker uit het bloed naar de cellen brengt. Er zijn twee hoofdtypes:
- Type 1: Een auto-immuunziekte, niet gerelateerd aan voeding.
- Type 2: Een aandoening beïnvloed door leeftijd, genetica, leefstijl (voeding, beweging, slaap).
Waarom is sport, en vooral zwemmen, zo belangrijk voor mensen met diabetes?
- Verbetert de insulinegevoeligheid: Spieren nemen glucose efficiënter op, waardoor de bloedsuikerwaarden stabieler blijven.
- Vermindert risico op complicaties: Regelmatige beweging verlaagt het risico op hart- en vaatziekten, zenuwschade en andere diabetesgerelateerde complicaties.
- Helpt bij gewichtsbeheersing: Zwemmen is een effectieve manier om calorieën te verbranden en overgewicht, een belangrijke risicofactor voor diabetes type 2, te bestrijden.
- Heeft een positief effect op de mentale gezondheid: Sporten verlaagt stress en verbetert de gemoedstoestand, wat indirect de bloedsuikerregulatie kan verbeteren.
Zwemmen biedt specifieke voordelen:
- Gewichtsbeheersing: Zwemmen helpt bij het verbranden van calorieën en het behouden van een gezond gewicht.
- Verbeterde bloedsuikerregulatie: Door fysieke activiteit gebruiken spieren glucose als brandstof, wat de bloedsuikerspiegel kan stabiliseren.
- Betere insulinegevoeligheid: Na het sporten blijft dit effect urenlang actief.
- Mentale gezondheid: Zwemmen vermindert stress, verbetert de stemming en verhoogt de levenskwaliteit.
Volg een gratis online cursus voor sportbegeleiders
Diabetes en zwemmen: waar moet je op letten?
Zwemmen biedt veel voordelen, maar het is belangrijk om bewust om te gaan met je bloedsuikerspiegel. Zowel een hypoglycemie (lage bloedsuikerspiegel) als een hyperglycemie (hoge bloedsuikerspiegel) kan optreden bij onjuiste voorbereiding of verkeerde inschatting van de inspanning.
1. Bloedsuikerwaarden: wat is ideaal?
Om veilig te sporten, moeten de bloedsuikerwaarden zich binnen een veilige range bevinden:
- Tussen 125 en 180 mg/dl → Ideaal om te starten met zwemmen.
- Onder 70 mg/dl → Hypoglycemie: snelwerkende koolhydraten innemen en pas starten wanneer de waarde is gestegen.
- Boven 180 mg/dl → Hyperglycemie: controleren op ketonen, extra insuline toedienen en voldoende water drinken.
2. Hypoglycemie: voorkomen en aanpakken
Een hypoglycemie (hypo) betekent dat de bloedsuikerspiegel te laag is. Dit kan gevaarlijk zijn tijdens het sporten, omdat het kan leiden tot duizeligheid, zweten, hartkloppingen en zelfs bewustzijnsverlies.
Oorzaken van hypo’s tijdens zwemmen:
- Overmatige insuline-inname vóór de inspanning.
- Langdurige inspanning zonder extra koolhydraatinname.
- Warm weer (versnelt de insulineopname).
Wat te doen bij een hypo?
- Direct stoppen met zwemmen.
- Snelle suikers innemen, zoals druivensuiker, cola of fruitsap.
- Na 10-15 minuten opnieuw meten.
- Indien de waarden nog steeds te laag zijn, opnieuw snelle suikers innemen.
3. Hyperglycemie: hoe ga je ermee om?
Een hyperglycemie (hyper) treedt op wanneer de bloedsuikerwaarden te hoog zijn. Dit kan vermoeidheid, dorst en uitdroging veroorzaken.
Oorzaken van hypers tijdens sporten:
- Te weinig insuline ingenomen vóór de inspanning.
- Stress of ziekte.
- Intensieve training kan de aanmaak van stresshormonen verhogen, wat tijdelijk de bloedsuikerspiegel kan doen stijgen.
Wat te doen bij een hyper?
- Boven 250 mg/dl? Meet ketonen.
- Extra insuline toedienen als dat door het behandelend team is geadviseerd.
- Hydratatie is cruciaal: drink veel water.
- Vermijd explosieve trainingen en kies eerder voor een lichte activiteit zoals rustig baantjes zwemmen.
Hoe zwemmen optimaal inzetten?
1. Voorbereiding: wat doe je voor het zwemmen?
- Meet je bloedsuikerspiegel 30 minuten voor het sporten.
- Zorg voor een kleine snack als je aan de lage kant zit (bijvoorbeeld een banaan of een energiereep).
- Verminder insuline als je intensief gaat zwemmen (bespreek dit met je diabetesteam).
- Zorg dat je noodvoeding zoals druivensuiker en een glucagonpen bij je hebt.
2. Tijdens het zwemmen
- Meet regelmatig je bloedsuiker (indien mogelijk met een CGM).
- Let op signalen van hypo’s of hypers en onderbreek de training indien nodig.
- Drink voldoende water om uitdroging en bloedsuikerschommelingen te voorkomen.
- Stem de training af op je conditie en bloedsuikerwaarden.
- Laat je trainer, zwembuddy weten dat je diabetes hebt en geef duidelijke instructies voor noodgevallen.
3. Na het zwemmen
- Controleer je bloedsuikerspiegel binnen 30 minuten na de inspanning.
- Houd er rekening mee dat het effect van sporten urenlang kan aanhouden (zelfs tot de volgende ochtend).
- Eet een gezonde maaltijd met langzame koolhydraten en eiwitten om stabiliteit te behouden.
4. Wanneer wel of niet zwemmen?
Te lage bloedsuikerspiegel tijdens het sporten. Een nieuwe bevraging van Diabetes Liga toont het belang van kennis en open communicatie rond diabetes en sporten aan. Maar liefst 1 op de 5 mensen met diabetes vreest namelijk dat anderen hen niet kunnen helpen in een noodsituatie. 3 op de 10 hebben bijvoorbeeld schrik voor een te lage bloedsuikerspiegel (hypoglycemie) tijdens of na het sporten. Opvallend: vooral mensen die insuline toedienen voor hun behandeling hebben schrik voor de gevolgen van een te lage bloedsuikerspiegel. Sport en insuline versterken elkaar vaak in het verlagen van de bloedsuiker. Indien de insulinedosis niet aangepast wordt aan de situatie of sportactiviteit, kan dit leiden tot een gevaarlijk lage bloedsuikerspiegel.
Zwemmen op SwimDay: focus op diabetes en gezondheid
SwimCare zet zich actief in om zwemmen toegankelijk te maken voor iedereen, ook voor mensen met diabetes. Tijdens SwimDay, het evenement waar techniek, innovatie en gezondheid samenkomen, wordt extra aandacht besteed aan de rol van zwemmen bij diabetesmanagement. SwimDay biedt meer dan 20 workshops en activiteiten die je zwemtechniek verbeteren en je helpen gezonder te leven.
- Workshops & coaching over zwemmen en bloedsuikerregulatie.
- Praktische tips van experts over veilig sporten met diabetes.
- Mogelijkheid om bij te dragen aan het goede doel en de Diabetes Liga te steunen.
Zwemmen biedt niet alleen fysieke voordelen voor mensen met diabetes, maar draagt ook bij aan hun mentale welzijn. Samen met Diabetes Liga streven we ernaar om zwemmen toegankelijker te maken, met focus op veiligheid, plezier en gezondheid.
Doe mee en maak een verschil!
Registreer je gratis via www.swimday.be en laat deze kans niet aan je voorbijgaan. Samen zwemmen we niet alleen voor een betere techniek, maar ook voor een goed doel. We zien je graag in het water!
Conclusie: Zwemmen als krachtig wapen tegen diabetes
Zwemmen is een uitstekende manier om je bloedsuiker onder controle te houden, je conditie te verbeteren en je mentale welzijn te versterken. Door de juiste voorbereiding en monitoring kan iedereen met diabetes veilig genieten van deze sport.
Sporten met diabetes: do’s en don’ts
Om meer mensen met diabetes zonder schrik aan het bewegen te krijgen, heeft Diabetes Liga ook een flyer met concrete tips en tricks uitgewerkt. De flyer voor sporters met diabetes én trainers, wordt bij clubs en sportfederaties verspreid. Zo gaan mensen met diabetes goed voorbereid op pad én kunnen sportbuddy’s en trainers de signalen van een te lage (‘hypo’) of te hoge bloedsuikerspiegel (’hyper’) tijdens het sporten herkennen én helpen voorkomen.
Tips voor mensen met diabetes om te gaan sporten
- Alles start met open communicatie. Vertel aan je sportmaatjes of trainers op de club dat je diabetes hebt, welke signalen erop wijzen dat je bloedsuiker niet meer OK is en wat ze daaraan kunnen doen. Zo kunnen zij ingrijpen wanneer ze merken dat je een te lage of te hoge bloedsuikerspiegel krijgt, ook als je het zelf niet opmerkt.
- Bespreek je sportieve plannen samen met je behandelend team en trainer. Is je sportieve plan wel veilig voor jou? Denk samen na over de interactie tussen voeding, insuline (indien van toepassing) en de sportactiviteit.
- Voor mensen die regelmatig hun bloedsuiker meten, doe dit ook regelmatig vóór, tijdens en na je training en onderneem tijdig actie om te grote schommelingen in bloedsuiker te voorkomen.
- Weet dat veel sportgerelateerde factoren een invloed hebben op de bloedsuikerspiegel: intensiteit en duur van de sportieve activiteit, fitheid, het moment van de dag, hoeveelheid insuline in je lichaam, stress, warm weer, enzovoort. Houd er rekening mee dat zelfs als je op twee verschillende dagen precies hetzelfde doet, de effecten op je bloedsuikerspiegel kunnen verschillen.
- Zorg dat je al je diabetes benodigdheden bij de hand hebt, ook voor, tijdens en na het sporten (snelle suikers, water, reserve diabetesmateriaal, insuline, glucagon …).
- Na het sporten ben je vaak gevoeliger voor insuline. Dit kan interessant zijn om te hoge bloedsuikerspiegel na een maaltijd te milderen, maar dit kan ook betekenen dat er een verhoogd risico is op een te lage bloedsuiker. Hou hier vooral rekening mee in de eerste uren, maar ook tot 24 uur na de inspanning.
Tips voor omstaanders, trainers en sportclubs
- Wees je bewust van de impact van diabetes en moedig trainers aan om bij te leren over sporten met diabetes. Clubs kunnen ook affiches ophangen van de symptomen van te lage en te hoge bloedsuikerspiegel.
- Zorg voor open communicatie tussen sporters, trainers en begeleiders, zonder taboes.
- Zet een systeem van sportbuddy’s op poten: sportmaatjes die helpen om de symptomen van te lage of te hoge bloedsuikerspiegel te herkennen. Bespreek ook hoe en waar mensen met diabetes hun waarden regelmatig kunnen controleren.
- Voorzie zowel suikerrijke als suikervrije dranken op de club en tijdens de training.
- Creëer een gezonde sportomgeving, door in te zetten op gezonde voeding en een rookverbod op de clubs.
Doe een gift
